Ang tamang gamit ng RITO at DITO

ANG TAMANG GAMIT NG RITO AT DITO

"Bawal Umihi Rito" ang nakita kong paalala sa isang pader sa T. Alonzo St. sa Baguio City, malapit sa Baguio Center Mall. Wow! Karaniwan nang nakikita ko sa kinalakhan kong Maynila, ang nakasulat ay "Bawal Umihi Dito."

Mas tumpak ang paalala sa Baguio City. Talagang batid nila ang turo mula  sa Balarila ng Wikang Pambansa, na sinulat ng lider-manggagawa at nobelistang si Lope K. Santos.

Ayon sa Balarila, ginagamit ang RITO kung ang sinundang salita ay nagtatapos sa patinig (vowel), tulad ng "Bawal Umihi Rito", subalit kung nagtatapos sa katinig (consonant), ang ginagamit na ay DITO. Halimbawa, "Bawal Tumawid Dito", at hindi "Bawal Tumawid Rito." Gayon din ang gabay sa paggamit ng RIN at DIN, RAW at DAW, ROON at DOON, RINE at DINE, RIYAN at DIYAN, atbp.

Nang mapadaan ako sa paalalang iyon sa pader sa Baguio, hindi ako nakaamoy ng mapalot o mapanghi, na ibig sabihin, sinusunod iyon ng mga tao, at walang umiihi roon. Sa lungsod na kinalakhan ko na may paalalang "Bawal Umihi Dito", aba'y iniiwasan. Paano, pag dumaan ka roon, amoy mapalot. Ang panghi! Ngiii!

Ibig sabihin ba, mas disiplinado ang mga taga-Baguio kaysa tulad kong taga-Maynila? Ibig sabihin ba, pag tama ang paggamit ng RITO at DITO, sinusunod ng mga tao? Hmmm... Sana nga.

- gregoriovbituinjr.
01.08.2024

Mga Komento

Mag-post ng isang Komento

Mga sikat na post sa blog na ito

Usapang manok

Imahe
USAPANG MANOK tatlong manok ang nakatali doon sa kulungan habang manok na nasa laya'y nakatanghod lang marahil napag-usapan nila ang kalayaan masarap ang buhay sa laya, ang nasabi naman patungong bitayan na ba ang tatlong nakakulong? nagpiit ba sa kanila'y naghanda na ng gatong? nagawa lang ng tatlong manok ay bumulong-bulong tanong ng manok sa laya, anong maitutulong? baka naman manok ay kanilang aalagaan o palakihin ang magiging magilas na tandang o paiitlugin ang magiging inahin naman ngunit sa may-ari ng manok yaong kapasyahan natapos agad ang kanilang munting pag-uusap nang kulungan ay kinuha agad sa isang iglap dadalhin sa kung saan, bibitayin na bang ganap? o sila'y aalagaan ng may buong paglingap? - gregoriovbituinjr. 10.24.2021
Magbasa nang higit pa

Ayusin ang sistemang pangkalusugan

Imahe
AYUSIN ANG SISTEMANG PANGKALUSUGAN libu-libo na'y tinamaan ng coronavirus ano nang tugon sa kalagayang kalunos-lunos wala nang pwesto sa ospital, mga kama'y kapos sa ganyang sistema, bayan pa ba'y makakaraos anong tugon ng pamahalaan sa panawagang dapat nang ayusin ang sistema ng kalusugan na di sisisihin ang pasaway na mamamayan na di karibal sa pulitika ang tututukan kundi pag-isipang mabuti anong dapat gawin kundi pag-usapang mabuti't pagkaisahan din sistemang pagkalusuga'y paano paunlarin kongkretong kalagayan ng bansa'y pakasuriin "kalusugan ay serbisyo, huwag gawing negosyo" ito'y sigaw ng maraming mamamayan sa mundo ito'y dapat maging paninindigan ng gobyerno upang di masalaula nitong kapitalismo tiyakin ding walang tanggalan sa mga pabrika kahit may pandemya't sunud-sunod na kwarantina itigil na gawing kontraktwal ng kapitalista ang manggagawang regular sa kanilang kumpanya pagbabakuna lang ba ang nakikitang solusyon? face shield, f
Magbasa nang higit pa

Paskil

Imahe
PASKIL kailangan pa tayong paalalahanan minsan kundi man madalas dahil iyon ang kailangan lalo't wala tayo sa ating sariling tahanan tapon dito, tapon doon, tapon kung saan-saan kaya kailangan pang maglagay ng simpleng paskil madalas daw wala sa sarili, tila inutil nagtatapon kung saan-saan, nakapanggigigil kaya nagpaalala upang ito na'y matigil Please read:  Basahin ang pakiusap sa mamamayan lalo na sa gumagamit ng kanilang kainan payak lang:  Pakitapon ang kalat sa basurahan! Clean as you go!  Kung may kalat ay may pagtatapunan buti na lang, may basurahan, paano kung wala ang sariling basura'y ayaw ibulsa ng madla sa natapos gamitin ay nandidiri nang sadya ito man ay ketsap, plastik, o sa tisyu dumura kolektibong kaugnayan, nag-iisang daigdig pumapangit na kalikasan, sinong mauusig sa wasak na kapaligiran, sinong nalulupig sa pagpabuti ng mundo, tayo'y magkapitbisig - gregoriovbituinjr. 01.10.2022 * nilitratuhan ng makatang gala ang paskil sa lamesa ng isang pamilihan
Magbasa nang higit pa